Stond ik laatst bij de koffiemachine en werd mijn aandacht getrokken door een ruziënd stel in de wachtkamer. Heel even schoot het door mijn hoofd: denken zij nu dat de ruzies ophouden als ze gaan scheiden? Dit stel waarbij de vader een star, ontoegankelijk gezicht heeft, nadrukkelijk ieder woord articuleert, waarbij de moeder timede dit over haar heen laat gaan. Zijn blik wat verstoord als de hulpverlener hun komt halen, haar blik vol verwachting gericht op de hulpverlener.
En opnieuw schiet door mijn hoofd: kunnen wij als hulpverleners, ouders tijdens hun proces naar het gezamenlijke ouderschap na scheiding de patronen uit hun huwelijk helpen loslaten? En is dit nodig? En wat leert dit kind van deze situatie? En wanneer is het schadelijk voor dit kind? Pff, van de ene vraag rol je zo in de volgende vraag.
Ik moest opeens denken aan die moeder, die tijdens haar huwelijk zo bang was van haar man. Het verbale geweld was langzaam hun huwelijk in geslopen. En zij had geleerd te zwijgen. Nu moesten deze twee ouders met elkaar het ouderschapsplan gaan maken. Zij zweeg en hij had de ene na de andere stellende eis.
Wat zou nu het effect zijn, als je deze ouders met elkaar nog in dit patroon zittend het ouderschapsplan op papier laat zetten? Vader denkt: nou dat is goed afgesproken, eindelijk duidelijkheid. Moeder denkt: ik ben het er niet mee eens, maar anders wordt hij boos. En…………welk effect heeft dit op het kind?
Wat is jouw rol als hulpverlener in deze gesprekken met ouders? Hoe laat je deze ouders nu samen praten over een ouderschapsplan, waarbij je de verwachting hebt dat het een gezamenlijk plan is, dat ook door deze ouders wordt uitgevoerd en niet iedere keer weer onderwerp wordt van hun strijd?
In het zoeken naar een antwoord op deze vragen heb ik de volgende tips verzameld:
- Herken relatiepatronen of patronen in het oplossen van problemen, zoals die zich tijdens het gesprek voordoen en maak ze bespreekbaar.
- Weet dat patronen ontstaan en er niet van de ene op de andere dag zijn.
- Heb geen oordeel over de verschillende rollen in het patroon.
- Geef ouders inzicht in het patroon. Laat ouders vertellen hoe dit zo tussen hen is gegroeid, welke functie dit patroon binnen hun huwelijk had en vraag hen welk effect dit patroon nu heeft op het gezamenlijke ouderschap na scheiding.
- Heb aandacht voor beide ouders en hun rol in het patroon. Samen zijn zij het patroon.
- Hoe gaan zij dit patroon tijdens het gezamenlijk nemen van beslissingen voor hun kind voorkomen? Wat of wie hebben zij daarbij nodig?
- Laat ouders nadenken over het effect nu direct op het kind. Welke beslissingen kunnen niet genomen worden, zolang zij in dit patroon zitten
- Laat ouders nadenken over hun voorbeeldgedrag naar hun kind: hoe zouden zij willen dat hun kind later met problemen of relaties omgaat?
Over het begeleiden van kinderen en ouders in scheidingssituaties is nog lang niet alles gezegd, bekent en onderzocht. Belangrijk is om goede ervaringen van kinderen, ouders, families/netwerken en hulpverleners te blijven bundelen, hier geen waarheden in te zien en gezamenlijk te blijven zoeken naar vragen en antwoorden, die passen bij dit kind en deze ouders.
Auteur en trainer
Marie-José Knops