Ken je dat? Je maakt je mail open op maandag en de stroom klachten van de ene ouder over de andere ouder komt je tegemoet. Wat moet je hier nu weer mee? Voor je het weet ben je partij in een conflict tussen ouders, die het ouderschap niet delen omdat ze de overtuiging hebben dat ze dit samen kunnen en dit voor het kind goed is, maar omdat ze het kind niet willen verliezen. Zo is het co-ouderschap een verlengstuk van een niet goed verlopen huwelijk en wordt het kind het onderwerp van strijd.
Jouw begeleiding als hulpverlener ondersteunt ouders bij het vormgeven van ouderschap na scheiding, zoals die is bedoeld: ouders in gezamenlijk ouderschap, zodat een kind kan blijven profiteren van de kwaliteiten en liefde van beide ouders en de familie en het netwerk van beide ouders.
Vaak vraag je je af: hoe komt het toch dat deze ouders in de loop van hun scheidingsproces hun kind, waar hun grootste liefde ligt, zo uit het oog verliezen en niet meer zien hoe hun gedrag in dit scheidingsproces het kind beschadigt?
In het zoeken naar een antwoord op deze vraag heb ik de volgend praktische tips verzameld:
- Erken naar ouders dat ze voor een ingewikkelde taak staan. De situatie is nieuw: ze zijn gescheiden van hun partner en moeten met die partner gaan overleggen hoe ze samen het ouderschap gaan invullen.
- Luister naar het verhaal van de ouder in zijn ouderrol.
- Weet door welke processen de ouder gaat: afscheid nemen van je partner, een huwelijk, een huis, financiën, van een gezamenlijk gehoopte toekomst, het juridische proces en het maken van een ouderschapsplan, het bespreken van zorgen over je kind met een ander dan de andere ouder, leren onderhandelen met de andere ouder, de verandering in familieverhoudingen, vriendenkring.
- Geef ouders inzicht in de aanwezigheid van processen en vraag hen hoe ze dit proces willen/gaan doorlopen. Waar ligt hun kracht, wat vinden zij lastig, waar gaan ze mee starten en hoe gaan ze dat doen?
- Weet waar de risico’s liggen voor de ontwikkeling van kinderen en t.a.v. de opvoedtaken van ouders in scheidingszaken.
- Geef ouders informatie over deze risico’s en laat ouders hierover nadenken, mee stoeien, raad in vragen in hun netwerk, zoeken op internet. Laat ouders verwoorden hoe ze hiermee omgaan.
- Laat ouders gezamenlijk afspraken maken over hoe hun kind ‘een stem’ krijgt in deze ingewikkelde tijd van verandering.
- Weet ook wat je grenzen zijn: b.v. met de escalatieladder heb je een mooi middel om een inschatting te maken van de ernst van het conflict en wanneer de veiligheid van het kind in het geding is.
- Praat bij voorkeur met beide ouders tegelijk en leg uit waarom dit voor het kind belangrijk is.
- Bespreek met ouders de gewenste uitkomst van je begeleiding en welke tijd er (nodig) is om dit te bereiken.
- Bespreek met ouders of zij hun familie en netwerk als ondersteunend naar het gezamenlijke ouderschap ervaren en eventueel wat het netwerk nodig heeft om dit wel te zijn
- Bespreek hoe de familie/het netwerk ondersteunend kan zijn naar het kind in deze voor het kind moeilijke tijd.
- Wees vooral duidelijk in je rol: begeleiden van hun veranderingsproces van ouders naar gezamenlijk ouderschap na scheiding.
Over het begeleiden van kinderen en ouders in scheidingssituaties is nog lang niet alles gezegd, bekent en onderzocht. Belangrijk is om goede ervaringen van kinderen, ouders, families/netwerken en hulpverleners te blijven bundelen, hier geen waarheden in te zien en gezamenlijk te blijven zoeken naar vragen en antwoorden, die passen bij dit kind en deze ouders.
Auteur en trainer
Marie-José Knops